Gıda Boyaları ve Sağlık Riski

Gıda boyaları zararlı mı? Teknoloji dünyasının gelişmesi ile birlikte gıdalara olan müdahaleler de artmaya başladı. Son 50 yılda gıdaların daha çekici görünmesini sağlamak adına kullanımı %500 oranında artan gıda boyaları, hayatımıza renk getirdi. (1) Ancak daha renkli olmaya başlayan hayatımız, herhangi bir besin değeri olmayan gıda boyaları ile tehlikeye de uğramış olabilir.

Gıda Boyaları Petrolden Mi Yapılıyor?

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ve Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) gibi kurumlar, gıda boyalarının önemli sağlık riskleri oluşturmadığından bahsetse de bilimsel araştırmalarda ortaya çıkan durumlar bizi bu konuda şaşırtıyor.

Tüm gıda boyaları tek tek incelenip kanıtlanmamış olsa da bazı gıda boyalarının sağlığa karşı riski gözler önüne serilmiştir (2), (5).

Aşağıda FDA ve EFSA tarafından onaylanan(3), (4) gıda boyalarının yarattığı bazı riskler gösterilmiştir.
Örneğin;

• E132 İndigo karmin (mavi no.2): Farelerde beyin tümörü oluşumu ile ilişkilendirilmiştir.
• E143 Yeşil no.2 (fast green): 1981 yılında yapılan bir çalışmada mesane kanseri ile ilişkilendirilmiştir.
• E110 Gün batımı sarısı (sarı no.6): Alerjik reaksiyonlara neden olabileceği gibi, adrenal bezlerde ve böbreklerde tümör oluşumu ile ilişkilendirilmiştir.
• E127 Eritrosin (kırmızı no.3): 1983 yılında tiroid tümörleri ile ilişkilendirildiği için, 1983 yılından itibaren Norveç ve Amerika’da kullanımı yasaklanmıştır.
• Yapay renklendiriciler petrolden üretildikleri için, özellikle alura kırmızısı (kırmızı no.40), tartrazin (sarı no.5) ve gün batımı sarısı (sarı no.6) adlı renklendiricilerde insan vücudunda kanserojen etki yapan benzidinadlı molekül bulunmuştur.
• Yapay renklendiriciler aynı zamanda çocuklarda hiperaktiviteye yol açmaktadır. Eliminasyon diyeti sonrasındaDEHB hastalığına sahip çocukların diyetlerindeki yapay renklendiricili ve koruyucu katkı maddeli yiyecekleri çıkarılmış ve sonuç olarak hiperaktivite semptomlarının çocukların %73’ünde azaldığı görülmüştür.

“UNUTMAYIN, SAĞLIKLI OLAN GIDALAR BOYASIZ VE İŞLENMEMİŞ GIDALARDIR.”

İşte doğal olarak boya içermeyen birkaç gıdalar:

• Süt ve yumurta:Süt, sade yoğurt, peynir, yumurta, süzme peynir.
• Et ve kümes hayvanları:Taze, doğal yöntemlerle yetiştirilmiş, marine edilmemiş tavuk, sığır eti ve balık.
• Kabuklu yemişler ve tohumlar:Kavrulmamış badem, kaju fıstığı, ceviz, fındık, ayçekirdeği, kabak çekirdeği
• Taze meyve ve sebzeler:Tüm taze meyve ve sebzeler.
• Tahıllar:Yulaf, kahverengi pirinç, kinoa,
• Baklagiller:Beyaz Fasulye, Siyah Fasulye, Barbunya, Nohut, Lacivert Fasulye, mercimek

SONUÇ:

Her ne kadar gıda boyalarının sağlığa olan zararlı etkileri %100 kanıtlanmamış olsa da yarattığı risklere dair durumların gözlemlenmesi ve uzun vadedeki etkilerinin incelenmesi gerektiği için doğamıza uygun olmayan bu ürünleri minimum düzeyde tüketmek en güvenli yoldur.

KAYNAK:

(1) Arnold LE, Lofthouse N, Hurt E. Artificial food colors and attention-deficit/hyperactivity symptoms: conclusions to dye for. Neurotherapeutics. 2012;9(3):599-609. doi:10.1007/s13311-012-0133-x

(2) https://evrimagaci.org/yapay-renklendirici-nedir-ve-sagligimizi-nasil-etkiler-7846

(3) https://www.food.gov.uk/safety-hygiene/food-additives

(4) https://www.fda.gov/industry/color-additive-inventories/summary-color-additives-use-united-states-foods-drugs-cosmetics-and-medical-devices

(5) https://www.healthline.com/nutrition/food-dyes#TOC_TITLE_HDR_4